برونشيت

با يك خارش شروع مى‏شود؛ يك دست نامرئى، پرى را به پشت گلوى‏تان مى‏كشد. سپس غرش از عمق قفسه‏ى سينه آغاز مى‏شود. ناگهان آتشفشان‏هاى داخل ريه‏تان سر در مى‏آورند و چند دقيقه بعد، همراه با سرفه‏هاى خلطدار كه گدازه‏هاى سينه است، تظاهر مى‏يابد.
شما برونشيت )التهاب راه‏هاى هوايى( داريد و يا صحيح‏تر برونشيت شما را دارد. برونشيت معمولا غالب است، زيرا كار زيادى براى خلاص شدن از دست آن نمى‏توانيد انجام دهيد.
خيلى مواقع، برونشيت، بسيار شبيه سرماخوردگى است و اغلب موارد عامل آن ويروس است، بنابراين آنتى‏بيوتيك‏ها اثر چندانى ندارند. گاهى اوقات برونشيت به وسيله‏ى باكترى ايجاد مى‏شود، در اين صورت آنتى‏بيوتيك‏ها مؤثرند. معمولا برونشيت حاد، خود به خود، پس از يك يا دو هفته از بين مى‏رود. اما بيماران مزمن، براى ماه‏ها سرفه و خس‏خس سينه دارند؛ اگر چه شما بايد اجازه دهيد بيمارى سير معمولى خود را طى كند. اما كارهايى كه شما مى‏توانيد براى تنفس راحت‏تر انجام دهيد:

سيگار را ترك كنيد.
 

دانيل سيمون »استاد دانشگاه كاليفرنيا و متخصص ريه« مى‏گويد: ترك سيگار مهم‏ترين كارى است كه مى‏توانيد انجام دهيد؛ بخصوص اگر برونشيت مزمن داريد، سيگار را ترك كنيد تا شانس بيشترى براى رهايى از برونشيت داشته باشيد.
گوردون اشنايدر مى‏گويد: ترك سيگار، باعث بهبودى برونشيت شما خواهد شد. اگر مدت زيادى سيگار مى‏كشيد، بعضى آسيب‏هاى برگشت ناپذير به ريه شما وارد شده است. هر اندازه، سال‏هاى كمترى سيگار كشيده باشيد، احتمال اين كه بهبودى كامل پيدا كنيد، بيشتر است.

در برابر سيگار كشيدن ديگران هم مراقب باشيد.
 

از كسانى كه سيگار مى‏كشند، دورى كنيد و اگر همسرتان سيگار مى‏كشد از او بخواهيد آن را ترك كند. سيگار كشيدن افراد ديگر مى‏تواند باعث برونشيت در شما شود. دكتر فيليپ مى‏گويد: شما بايد از هر گونه دود تنباكو دورى كنيد. در صورتى كه سيگار نكشيد ولى در معرض دود آن قرار بگيريد، در وضعيتى به نام »سيگار كشيدن غيرفعال« قرار داريد.

ترشحات را رقيق نگه داريد.
 

دكتر فيليپ مى‏گويد: نوشيدن مايعات كمك مى‏كند تا موكوس، آبكى‏تر شود و سرفه آسان‏تر انجام شود. چهار تا شش ليوان مايعات در روز براى درهم شكستن برونشيت، خوب است. بهترين مايع، مايعات گرم و حتى آب ساده مى‏باشد. اما از كافئين و يا نوشيدنى‏هاى الكلى پرهيز كنيد زيرا مدر )ديورتيك يا ادرارآور( مى‏باشند و باعث ادرار بيشتر مى‏شوند و مايع بيشترى از دست مى‏دهيد.

در هواى گرم و مرطوب، تنفس كنيد.
 

هواى گرم و مرطوب، باعث رقيق شدن خلط و كنده شدن آن مى‏شود. مى‏توانيد در حمام بايستيد، در را ببنديد، دوش را باز كنيد و در هواى گرم و مرطوب و بخار ايجاد شده در حمام، نفس بكشيد. دكتر اشنايدار مى‏گويد: وان حمام را با پارچه بپوشانيد. نفس كشيدن با بخار وان حمام بسيار مفيد است. وان را با آب داغ پر كنيد، يك حوله بر سر خود و روى وان بگذاريد، به طورى كه يك حالت خيمه مانند ايجاد كنيد. هر دو ساعت يك بار به مدت پنج تا ده دقيقه از بخار تنفس كنيد.

از اكسپكتورانت انتظار بيش از حد، نداشته باشيد.
 

هيچ مدرك علمى وجود ندارد كه دارويى براى خشك كردن خلط وجود دارد. نوشيدن انواع مايعات، بهترين راه براى خارج كردن ترشحات مى‏باشد.

به سرفه‏تان گوش كنيد.
 

سرفه‏ى شما خشك است يا مرطوب؟ اگر سرفه‏ى شما مرطوب است و همراه سرفه، خلط بالا مى‏آيد، در اين صورت نبايد آن را به طور كامل سركوب كنيد؛ زيرا اين كار باعث مى‏شود مواد در ريه شما باقى بمانند و بهبودى به تأخير بيفتد.

هشدار پزشكى
 

چه زمانى به دكتر مراجعه كنيد؟
برونشيت هنگامى نياز به معاينه پزشك دارد كه:
سرفه شما بعد از يك هفته بدتر شود.
تب داريد و يا همراه سرفه خلط خونى بالا مى‏آيد.
مسن هستيد و همراه يك بيمارى ديگر، سرفه داريد.
تنگى نفس و سرفه‏هاى شديد داريد.
آرام‏تر سرفه كنيد.
يعنى اگر سرفه‏ى شما خشك است، بهتر است سرفه‏تان را سركوب كنيد. دنبال داروهايى باشيد كه حاوى محتويات فعال دكسترومتورفان باشد.
سيگارى‏ها: هوا را پاك نگه داريد.
سيگارى‏هايى كه از برونشيت مزمن رنج مى‏برند، ممكن است به مصرف شير روى بياورند. دكتر تاكمن مى‏گويد: ما فهميده‏ايم كه افراد سيگارى‏اى كه شير مصرف مى‏كنند نسبت به افراد سيگارى كه شير مصرف نمى‏كنند به مراتب برونشيت مزمن كمترى دارند. وى اين نتيجه را از مطالعه روى 2539 فرد سيگارى به دست آورده است. علت تأثير مفيد شير بر روى سيگارى‏ها هنوز معلوم نيست. اما دكتر تاكمن مى‏گويد: اين نتايج درباره‏ى غير سيگارى‏هايى كه شير مصرف مى‏كنند، صدق نمى‏كند.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پي‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387